28 sierpnia 2024 r. w Rajczy podpisano kolejne dwie umowy o dofinansowanie projektów w ramach Programu Interreg Polska – Słowacja 2021-2027. Projekty przyczynią się do rewitalizacji dziedzictwa kulturowego i wydłużenia sezonu turystycznego na polsko-słowackim pograniczu. Dzięki współpracy miast, gmin i lokalnych instytucji, mieszkańcy oraz turyści zyskają dostęp do nowych przestrzeni kulturalnych i atrakcji.
Projekty: „Brama do Beskidów” oraz „Centrum europejskiej kultury góralskiej” otrzymają łącznie ponad 4,1 mln euro dofinansowania z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Tego typu projekty, pozwalają małym miejscowościom z obu stron granicy pielęgnować swoje tradycje, zwyczaje i kulturę. Wzrasta tym samym atrakcyjność tych miejsc. Korzystają na tym zarówno mieszkańcy gmin, jak i turyści. Liczymy też, że wpłynie to pozytywnie na rozwój społeczno-gospodarczy polsko – słowackiego pogranicza- powiedział wiceminister funduszy i polityki regionalnej Konrad Wojnarowski.
Nowe oblicza Domu Palarika na Słowacji i przestrzeni kulturowej w Polsce
Jednym z kluczowych działań projektu „Brama do Beskidów” jest rewitalizacja Domu Palarika w słowackim mieście Čadca oraz modernizacja przestrzeni kulturowej w polskiej Węgierskiej Górce. Projekt zakłada przywrócenie świetności Domu Palarika, który zyska nowoczesną przestrzeń kulturalną. W budynku znajdą się sale wystawowe oraz przestrzeń do warsztatów twórczych, które będą promować lokalne tradycje, rzemiosło oraz kulturę, ze szczególnym naciskiem na druciarstwo – dawną, charakterystyczną formę rzemiosła tego regionu.
W Węgierskiej Górce prace obejmą modernizację budynków kościoła, plebanii oraz budynku gospodarczego. Odrestaurowane obiekty staną się centrum lokalnej kultury, a w plebanii powstanie tradycyjna izba wystawowa Z kolei utworzenie muzeum w zabytkowym gospodarstwie plebańskim przyciągnie turystów zainteresowanych tradycjami górskimi i kulturą polsko-słowackiego pogranicza.
Wspólne wydarzenia kulturalne ożywią tradycje
Rewitalizacja obiektów to jednak tylko jedna część działań. Druga, równie ważna, dotyczy organizacji licznych wydarzeń kulturalnych po obu stronach granicy.
W Čadcy zorganizowane zostanie uroczyste otwarcie Domu Palarika, nawiązujące do jego historycznego otwarcia w 1928 roku. Ponadto planowane są warsztaty druciarstwa dla dzieci i dorosłych, podczas których uczestnicy będą mogli spróbować swoich sił w tej unikalnej sztuce pod okiem mistrzów.
W Węgierskiej Górce odbędą się koncerty muzyki organowej, które będą zwieńczeniem procesu rewitalizacji zabytkowego kościoła, a także wystawa bożonarodzeniowa.
Projekt realizowany przez Mesto Čadca, Parafię Rzymsko-Katolicką Św. Katarzyny w Cięcinie oraz Gminę Węgierska Górka otrzyma ponad 2,1 mln euro dofinansowania ze środków europejskich.
Centrum Kultury Górskiej w Rajczy i Skalité
Drugim ważnym projektem jest stworzenie Europejskiego Centrum Kultury Góralskiej, które połączy miejscowości Skalité na Słowacji oraz Rajczę w Polsce. Inicjatywa ta ma na celu zwiększenie atrakcyjności turystycznej regionu poprzez stworzenie nowoczesnej infrastruktury kulturalnej, nawiązującej do bogatej historii i tradycji góralskich.
W Skalité powstanie nowe centrum kulturalne, które obejmie galerię, centrum informacyjne oraz przestrzeń multimedialną. Turyści będą mogli nie tylko odpocząć, ale także poznać historię regionu dzięki interaktywnym prezentacjom i warsztatom.
Na szczególną uwagę zasługuje multimedialna forma prezentacji kultury góralskiej – nagrania audio i wideo, dostępne zarówno na miejscu, jak i w formie cyfrowych pamiątek, które każdy odwiedzający będzie mógł zabrać ze sobą.
W Rajczy modernizacji poddana zostanie przestrzeń publiczna wokół Domu Kultury, w tym zewnętrzne podium wraz z jego otoczeniem. Miejsce to stanie się centrum kulturalnym regionu, umożliwiając organizację licznych wydarzeń kulturalnych i społecznych. W planach jest również utworzenie nowego Centrum Informacji Turystycznej, które będzie dostępne także dla osób niepełnosprawnych, co zwiększy dostępność informacji o regionie dla wszystkich odwiedzających.
Bogactwo wydarzeń kulturalnych na polsko-słowackim pograniczu:
Partnerzy projektu planują również dla mieszkańców i turystów cykl wydarzeń promujących regionalną kulturę i twórczość lokalną.
Dzięki środkom europejskim przywrócony zostanie m.in. międzynarodowy narciarski rajd chłopski, czyli wydarzenie z ponad 50-letnią tradycją organizacji.
W ramach projektu planowane są również na polsko-słowackim pograniczu warsztaty kulinarne, warsztaty twórczości ludowej, warsztaty gry na heligonce czy tradycyjne wydarzenia góralskie.
Projekt realizowany przez Obec Skalité oraz Gminę Rajcza otrzyma ponad 2 mln euro dofinansowania ze środków europejskich.
Wspólne działania przynoszą korzyści
Sąsiedzka współpraca, w ramach programu Interreg Polska-Słowacja, stwarza możliwość czerpania z wiedzy i doświadczeń partnera z zagranicy. Takie inicjatywy doskonale wpływają na rzecz rozwoju polsko-słowackiej współpracy – powiedział wiceminister Konrad Wojnarowski.
Nowe obiekty i wydarzenia kulturalne uczynią region bardziej atrakcyjnym zarówno dla turystów, jak i dla lokalnych mieszkańców. Jest to także szansa na pogłębienie trwałych relacji między społecznościami. Kultura, tradycja i nowoczesność idą tu ręka w rękę, tworząc atrakcyjne i zrównoważone przestrzenie dla obecnych i przyszłych pokoleń.