Kontynuujemy serię rozmów z beneficjentami, w których poznajemy opinie i doświadczenia osób bezpośrednio zaangażowanych w realizację projektów współfinansowanych z funduszy europejskich w ramach programu Interreg Polska – Słowacja.
Projekt „Łączymy pogranicze Karpat Wschodnich” realizuje Zarząd Dróg Kraju Preszowskiego (Správa a údržba ciest Prešovského samosprávneho kraja) oraz polski partner – Województwo Podkarpackie – Podkarpacki Zarząd Dróg Wojewódzkich.
Poniższy wywiad został przeprowadzony 20 sierpnia 2025 r. z panem inż. Markiem Sopko, koordynatorem projektu.
Jakie są główne cele projektu?
Głównym celem naszego wspólnego polsko-słowackiego projektu jest poprawa jakości i bezpieczeństwa ruchu wzdłuż dróg granicznych, w tym dostępności obszaru dla transportu publicznego, przy jednoczesnej dbałości o środowisko naturalne
Wdrażając projekt, zajmujemy się również zwiększeniem bezpiecznej i odpornej na klimat infrastruktury transportowej, przyczyniając się do zwiększenia integracji gospodarczej i społecznej oraz poprawy mobilności transgranicznej, co ma mieć pozytywny wpływ na promowanie zrównoważonej mobilności multimodalnej, która nie generuje zanieczyszczeń.
Fakt, że polsko-słowacki obszar przygraniczny jest zwykle bardziej górzysty, stwarza większe zapotrzebowanie na częstsze korzystanie z transportu autobusowego i zmotoryzowanego, głównie z wykorzystaniem prywatnych samochodów.
Zapotrzebowanie na wysokiej jakości i bezpieczną infrastrukturę drogową jest również wysokie, ponieważ jest to często jedyny sposób na dotarcie do domów, kultury, szkół, rozwoju gospodarczego, a także popularnej turystyki i popularnych miejsc turystycznych, w które obszar przygraniczny jest bardzo bogaty i atrakcyjny dla odwiedzających region.
Jakie są mocne strony projektu?
Siłą projektu jest stworzenie wysokiej jakości infrastruktury drogowej. Wysokiej jakości infrastruktura drogowa stwarza idealne warunki dla rozwoju regionu, rozwoju turystyki, biznesu, ale także poprawia jakość życia mieszkańców obszaru przygranicznego.
Ale co jest najmocniejszą stroną i największą korzyścią projektów transgranicznych? Z mojego punktu widzenia jest to wzajemne poznanie się, poznanie kultur obu krajów, wymiana doświadczeń zawodowych dla dalszego rozwoju na pograniczu polsko-słowackim. W związku z realizacją projektów tworzone są silne przesłanki do nawiązywania nowych partnerstw, zarówno na płaszczyźnie zawodowej, jak i międzyludzkiej.
Dlaczego wybraliście właśnie Interreg?
Mamy duże doświadczenie w realizacji projektów w ramach polsko-słowackiego Interregu. Jako beneficjent realizujemy te projekty już w trzecim okresie programowania. W trakcie realizacji wypracowaliśmy na tyle silne partnerstwa, że realizujemy projekty z niektórymi partnerami projektu w ramach każdego okresu programowania.
Dobrym przykładem takiej współpracy jest projekt „Łączymy pogranicze Karpat Wschodnich”, który realizujemy wspólnie z Województwem Podkarpackim. W przeszłości z sukcesem zrealizowaliśmy dwa projekty z tym partnerem. Obecnie mamy dwa projekty drogowe i jeden projekt związany z adaptacją do zmian klimatu i ochroną przed klęskami żywiołowymi. Nie sądzę, aby był jakikolwiek partner, który realizuje wspólnie trzy projekty w tym okresie. Tutaj również program Interreg jest piękny, ponieważ zbudowano profesjonalne i ludzkie relacje. Wiele się nauczyliśmy. Rozumiemy się nawzajem i jesteśmy w stanie realizować nasze projekty razem, a przede wszystkim z powodzeniem, co ostatecznie służy ogółowi społeczeństwa.
Co oferuje ten Program w porównaniu z innymi?
Program ten jest wyjątkowy, ponieważ nie chodzi tylko o realizację poszczególnych działań zaplanowanych w projekcie. Chodzi głównie o wspólne rozwiązywanie krytycznych sytuacji i problemów wynikających ze współpracy transgranicznej. Aby pomyślnie wdrożyć projekt, partnerzy muszą współpracować i znajdować wspólne rozwiązania. W oparciu o to doświadczenie powstają trwałe i zrównoważone partnerstwa, które posuwają nas naprzód.
Opierając się na moim doświadczeniu, mogę powiedzieć, że po realizacji projektu łączą nas nie tylko działania robocze, ale także nawiązane przyjaźnie. Śmiem twierdzić, że bez Programu Interreg nie miałyby one miejsca. To właśnie sprawia, że Program Interreg jest inny, odrębny i interesujący.
Jakie są korzyści z projektu?
Nasz projekt koncentruje się na modernizacji infrastruktury drogowej po obu stronach granicy. Głównym i podstawowym celem jest poprawa warunków życia mieszkańców regionu, odwiedzających i turystów dzięki lepszej sieci dróg. Lepsze drogi wspierają również rozwój warunków pracy i rozwój gospodarczy w regionie.
Projekt ma na celu modernizację i przebudowę drogi II/575 za miejscowością Havaj do miejscowości Malá Poľana po stronie słowackiej, o łącznej długości 2,575 km, oraz drogi 892 na odcinku od granicy państwa do miejscowości Radoszyce po stronie polskiej, o łącznej długości 5,157 km. Ponad 7,5 km przebudowanych dróg na pograniczu polsko-słowackim poprawi jakość życia w regionie. Projekt przynosi również wspomniane wcześniej korzyści w postaci nawiązywania nowych przyjaźni, ale chodzi również o wymianę doświadczeń podczas profesjonalnych konferencji, które organizujemy w ramach projektu.
Kiedy i gdzie zobaczymy wyniki?
Ponieważ projekt ten polega na modernizacji dróg, rezultaty w postaci nowej infrastruktury drogowej zobaczymy zaraz po zakończeniu części budowlanej projektu. Rezultatem jest zmodernizowana droga, przebudowane obiekty mostowe, przepusty, dodane urządzenia bezpieczeństwa, rozwiązania odwodnienia drogi, czyli kompleksowa modernizacja realizowanego odcinka. Efekty w postaci wymiany doświadczeń pomiędzy poszczególnymi organizacjami i pracującymi w nich ludźmi widać na bieżąco.
Co Twoim zdaniem odróżnia Twój projekt od innych działań transgranicznych?
Nasz projekt jest realizowany w ramach Priorytetu 2 Lepiej połączone pogranicze, ale w skrócie nazywamy go „DROGI”. Wszystkie projekty realizowane w ramach tego priorytetu koncentrują się głównie na modernizacji sieci drogowej. Ciekawą rzeczą w tym projekcie było to, że kiedy przygotowywaliśmy go z polskim partnerem, wstępnie wybraliśmy odcinki dróg, które chcieliśmy przebudować. Po ogłoszeniu naboru, kiedy przeanalizowaliśmy warunki, musieliśmy ponownie rozważyć wybór odcinków dróg do przebudowy, a w konsekwencji wybrać innego partnera projektu. W projekcie „Łącząc Wschodnie Karpaty” proponowane odcinki spełniały warunek połączenia z przejściem granicznym. Polski partner modernizuje drogę z bezpośrednim połączeniem z przejściem granicznym Palota/Radoszyce.
Czy współpraca spełniła Wasze oczekiwania?
Wiedzieliśmy, w co wchodzimy i czego możemy się spodziewać, ponieważ mamy doświadczenie w realizacji projektów transgranicznych. W projekcie uczestniczy doświadczony i sprawdzony partner z Polski – Województwo Podkarpackie. Dlatego przygotowanie, a teraz realizacja projektu były łatwiejsze. Możemy odpowiedzialnie stwierdzić, że współpraca spełniła wszystkie nasze oczekiwania, pogłębiliśmy nasze relacje i już stale pracujemy nad przygotowaniem nowych projektów.
Czy zdecydowalibyście się ponownie na realizację projektu transgranicznego?
Zdecydowanie. Bardzo lubimy program transgraniczny Interreg. Projekty realizowane z polskimi partnerami wzbogacają nas zarówno zawodowo, jak i osobiście. Widzimy za sobą wymierne efekty, a także współpracę, partnerstwa i przyjaźnie, które pozostają jako pośrednie rezultaty projektów. Należy również zauważyć, że nie mamy obecnie wielu możliwości finansowania przebudowy dróg i związanej z nimi infrastruktury, dlatego jesteśmy zainteresowani realizacją projektów transgranicznych.
Czy współpraca się opłaca? Dlaczego tak lub nie?
Współpraca zdecydowanie się opłaca. Za tą współpracą stoją wymierne efekty w postaci zmodernizowanej infrastruktury drogowej, ale także relacje międzyludzkie. I kiedy ktoś mówi, że przy realizacji projektów transgranicznych jest dużo biurokracji, to trzeba powiedzieć, że w ostatecznym rozrachunku ta biurokracja była tego warta. Ponieważ za współpracą stoją wyniki.
Jakie problemy napotkano podczas realizacji projektu?
Jak już wspomniałem, realizujemy ten projekt z doświadczonym partnerem po stronie polskiej i śmiem twierdzić, że nasza organizacja ma już doświadczenie w realizacji projektów transgranicznych. Oczywiście musieliśmy poradzić sobie z wysokiej jakości przygotowaniem inwestycji, procesami wydawania pozwoleń i innymi niezbędnymi zawiłościami, które są potrzebne do pomyślnej realizacji projektu. Fakt, że obaj partnerzy zbudowali profesjonalny potencjał, pomógł nam sobie z tym poradzić. Pomyślna realizacja projektu jest obecnie w toku. Nie widzimy żadnych większych problemów związanych z projektem.
Co najbardziej zaskoczyło Cię podczas realizacji projektu – pozytywnie lub negatywnie?
Jak dotąd nie mieliśmy żadnych większych niespodzianek. W związku z projektem z zadowoleniem przyjęliśmy przede wszystkim zmianę słowackiego ustawodawstwa dotyczącego kontroli zamówień publicznych. Na podstawie tych zmian, po raz pierwszy w naszej wieloletniej współpracy, udało nam się wyprzedzić naszego polskiego partnera z rozpoczęciem budowy!
Nigdy wcześniej coś takiego się nie zdarzyło, więc była to dla mnie „niespodzianka” i taka osobliwość, którą zauważyłem.
Na koniec chciałbym podziękować naszym polskim partnerom, ale także osobom stojącym za udaną realizacją projektów transgranicznych, czy to we Wspólnym Sekretariacie, Komitecie Monitorującym, inspektorom krajowym, punktom kontaktowym i innym, o których mogłem zapomnieć. Zawsze byli uczynni i chętni do pomocy, za co w imieniu naszej organizacji Zarządu Dróg i Utrzymania Kraju Preszowskiego serdecznie im dziękujemy. Trzymajmy kciuki, aby wszystkie zatwierdzone projekty zostały pomyślnie wdrożone!
Wywiad przeprowadziła Pani Lucia Mačupová z Regionalnego Punktu Kontaktowego Programu w Kraju Preszowskim.
