Interreg Polska – Słowacja 2021-2027

Jakie są główne założenia projektu?

Projekt ma na celu poprawę bezpieczeństwa mieszkańców i turystów odwiedzających obszar pogranicza, w szczególności ograniczenie negatywnych skutków klęsk żywiołowych i awarii infrastruktury krytycznej poprzez wzmocnienie współpracy służb Policji z Polski i ze Słowacji. Cel projektu zostanie osiągnięty poprzez doposażanie jednostek Policji z pogranicza polsko-słowackiego w niezbędny sprzęt do prowadzenia akcji ratowniczych, który usprawni działania tych służb. Strona polska zakupiła już Centralny Pojazd Wspomagania Akcji Policyjnych (CPWAP), który podniesie efektywność pracy dowódców koordynujących działania operacyjne. Pojazd ten przyczyni się do pełnego rozpoznania sytuacji kryzysowej oraz właściwego rozdysponowania sił i środków policyjnych. Uzupełnieniem pojazdu CPWAP jest 14 pojazdów operacyjnych z wyposażeniem. Strona słowacka ma zakupić radiowozy 4×4, drony, termowizję, noktowizory, quady z gąsienicami. Sprzęt ten pozwoli im na poruszanie się w trudno dostępnych terenach. Posłuży on zwiększeniu możliwości szybkiego reagowania i skutecznego dotarcia do niedostępnych dla samochodów miejsc. Każdy z partnerów zaplanował także specjalistyczne szkolenia z wykorzystaniem zakupionego sprzętu, a następnie wspólne ćwiczenia w celu realizacji działań pilotażowych. Dodatkowo w ramach projektu zostanie przeprowadzona kampania informacyjno-edukacyjna skierowana do mieszkańców i turystów pogranicza polsko-słowackiego.

Jakie są mocne strony projektu?

Niewątpliwie mocną stroną projektu jest realizacja projektu w partnerstwie pomiędzy jednostkami Policji z Polski i ze Słowacji. Komenda Wojewódzka Policji w Krakowie współpracuje w tym zakresie z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych Republiki Słowackiej, ale działania dotyczą aż 22 jednostek powiatowych Policji działających na przygranicznym obszarze – po 11 z Polski i Słowacji. Takie transgraniczne partnerstwo zarówno na poziomie partnerów projektu, jak i uczestników działań i grup docelowych ma niezwykle istotne znaczenie dla poprawy bezpieczeństwa mieszkańców i turystów odwiedzających polsko-słowackie pogranicze. Projekt daje nam nie tylko szansę na doposażenie w specjalistyczne pojazdy oraz sprzęt, ale przede wszystkim jest doskonałą okazją do wspólnych ćwiczeń praktycznych i specjalistycznych szkoleń, spotkań roboczych, wymiany doświadczeń, wzmocnienia kompetencji i wiedzy na temat zasad funkcjonowania służb ratowniczych po drugiej stronie granicy. Zapewni poznanie schematów i procedur działania obu krajach. Pozwoli to na identyfikację ewentualnych deficytów procesów decyzyjnych w obu krajach w przypadku wystąpienia zagrożenia. Podczas wspólnych ćwiczeń praktycznych symulowane będą działania ratownicze z udziałem jednostek porządkowych, ratowniczych i kryzysowych. W trakcie wystąpienia klęski żywiołowej na pograniczu polsko-słowackim kluczowa jest szybka reakcja służb Policji obu państw. A ta reakcja opiera się zarówno na dostępności do wysokiej jakości sprzętu specjalistycznego, jak i wypracowaniu i przećwiczeniu mechanizmów wspólnego działania.

Niezaprzeczalnie mocną stroną projektu są również różnorodne działania informacyjno-edukacyjne skierowane do mieszkańców pogranicza oraz turystów odwiedzających tereny przygraniczne. Za realizację tych działań jest odpowiedzialny partner projektu Związek Euroregion „Tatry” będący stowarzyszeniem samorządów z ponad 30-letnim doświadczeniem w zakresie współpracy transgranicznej. Wśród tych działań zaplanowano dwie konferencje informacyjne, kampanię medialną z wykorzystaniem dynamicznych materiałów filmowych na temat prawidłowego zachowania się podczas klęsk żywiołowych. Dodatkowo w kilkunastu szkołach w Polsce i na Słowacji specjaliści przeprowadzą spotkania z najmłodszymi mieszkańcami o zagrożeniach i właściwym zachowaniu w trakcie pojawienia się klęski żywiołowej.

Dlaczego wybraliście właśnie Interreg?

W trakcie analizy programu Interreg Polska – Słowacja na lata 2021-2027 zwróciliśmy uwagę, że priorytet 1. „Przyjazne naturze i bezpieczne Pogranicze” zawiera działania związane z ochroną przed klęskami żywiołowymi, w tym poprawę współpracy w zakresie transgranicznego zarządzania kryzysowego poprzez wymianę doświadczeń, wspólnych szkoleń służb ratowniczych, czy standaryzację wyposażenia służb ratowniczych na obszarze pogranicza. Wiedzieliśmy, że założenia programu są szansą na przygotowanie projektu o transgranicznym charakterze współpracy. Z obserwacji ostatnich lat wiedzieliśmy, że zarówno Słowacja, jak i Polska może borykać się z problemami w obszarze zarządzania kryzysowego. Obszar ten wymagał interwencji poprzez odpowiednie doposażenie jednostek Policji w specjalistyczny sprzęt, jak również w zakresie przeprowadzenia wspólnych polsko-słowackich ćwiczeń służb. Realizacja działań w sytuacjach kryzysowych jest zależna od kilku czynników, które zebrane w jedną całość warunkują powodzenie tych akcji. Trudno mówić o powodzeniu prowadzonej akcji bez udziału przeszkolonych, wysoko wykwalifikowanych funkcjonariuszy, korzystających z nowoczesnego sprzętu, którzy każdego dnia dbają o zapewnienie bezpieczeństwa na pograniczu polsko- słowackim.

Co daje ten Program w porównaniu z innymi?

Program Interreg zapewnia transgraniczny efekt, a to jest szczególnie ważne dla działania służb ratowniczych na naszym obszarze. I to właśnie wyróżnia ten program w porównaniu z innymi. Tylko w programie Interreg jednostki Policji z Polski i Słowacji mogą współpracować na każdym etapie przygotowania i realizacji projektu. Mamy możliwość zakupienia niezbędnego sprzętu i wyposażenia, przeprowadzenia wspólnych szkoleń i ćwiczeń. Tego typu projekt pogłębia naszą współpracę i daje możliwość wypracowania, istotnych z punku widzenia bezpieczeństwa osób z obszaru pogranicza, kooperacji pomiędzy działającymi służbami.  Z uwagi na położenie geograficzne współpraca pomiędzy jednostkami Policji z Polski i Słowacji jest bardzo ważna, a program Interreg daje możliwość zacieśnienia współpracy pomiędzy naszymi jednostkami.

Jakie korzyści płyną z projektu?

Korzyści z projektu są zarówno bezpośrednie poprzez podniesienie umiejętności oraz potencjału technicznego funkcjonariuszy polskiej i słowackiej Policji podczas podejmowanych działań w obszarze zarządzania kryzysowego. Działania te wpłyną na poprawę bezpieczeństwa mieszkańców i turystów odwiedzających obszar pogranicza, gdyż odpowiednio wyszkoleni i wyposażeni funkcjonariusze Policji będą działać szybko i skutecznie. Z efektów projektu będą korzystać pośrednio wszyscy funkcjonariusze pracujący na obszarze wsparcia.

Kiedy i gdzie zobaczymy efekty?

Efekty projektu już są widoczne, gdyż w 2024 roku zostały zakupione pojazdy m.in. Centralny Pojazd Wspomagania Akcji Policyjnej z wyposażeniem, 14 pojazdów operacyjnych z wyposażeniem zakupione przez Komendę Wojewódzką Policji w Krakowie oraz pojazd operacyjny zakupiony przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Republiki Słowackiej. W 2025 roku Związek Euroregion „Tatry” przeprowadzi cykl spotkań w szkołach w Polsce i na Słowacji uwrażliwiając najmłodszych mieszkańców pogranicza na zagrożenia i właściwe zachowanie się w sytuacjach zagrażających życiu lub zdrowiu w trakcie pojawienia się klęski żywiołowej. Dodatkowo przygotowywana jest już kampania medialna, w ramach której powstanie 5 krótkich filmów o prawidłowym zachowaniu się podczas klęsk żywiołowych (np. pożar, lawina śnieżna, wichura, powódź, katastrofa wywołana czynnikiem ludzkim). Będzie ona zaprezentowana w mediach jeszcze w tym roku.

Co według Państwa wyróżnia Państwa projekt na tle innych działań transgranicznych?

Projekt wyróżnia ścisła i szeroka współpraca zaangażowanych partnerów projektu, którymi są służby ratownicze. Niewiele takich projektów było dotychczas realizowanych. Ponadto działania w projekcie są tak zaplanowane, aby nastąpiła standaryzacja i zakup specjalistycznych pojazdów i wyposażenia niezbędnego do prowadzenia wspólnych, transgranicznych przedsięwzięć, w tym reagowania na sytuacje kryzysowe poprzez jednostki polskiej i słowackiej Policji, a także zwiększenie umiejętności służb ratowniczych poprzez wspólne szkolenia i ćwiczenia.

Czy współpraca spełniła Państwa oczekiwania?

Współpraca z partnerami projektu zdecydowanie spełniała nasze oczekiwania. Dzięki dużemu zaangażowaniu wszystkich partnerów realizacja projektu przebiega zgodnie z założeniami, bez większych problemów.

Czy albo dlaczego współpraca się opłaca?

Dzięki współpracy jednostek przy tworzeniu i realizacji projektu udało się pozyskać dodatkowe środki na zakup sprzętu dla jednostek Policji do prowadzenia akcji ratowniczych i usuwania skutków katastrof i klęsk żywiołowych. Niezwykle ważnym elementem projektu są zaplanowane wspólne ćwiczenia i szkolenia. Zapewnią one podniesienie poziomu umiejętności funkcjonariuszy Policji oraz wpłyną na zacieśnienie współpracy pomiędzy transgranicznymi jednostkami. Pozwoli to na zapewnienie na odpowiednim poziomie bezpieczeństwa mieszkańców oraz turystów z obszaru pograniczna.

Jakie trudności napotkali Państwo w realizacji?

Przy realizacji projektu pojawiły się jedynie drobne trudności głównie związane z:

• przedłużającym się procesem przygotowania zamówień publicznych wynikającym z trudności w szczegółowym opisywaniu przedmiotu zamówienia

• długością trwania postępowań przetargowych związaną z wnoszeniem odwołań do Krajowej Izby Odwoławczej – Urzędu Zamówień Publicznych.

Bezpieczne Pogranicze – to jakie Państwa zdaniem Pogranicze?

Bezpieczne pogranicze to takie, w którym mieszkańcy oraz turyści czują się pewnie i spokojnie. Bezpieczne pogranicze to takie, w którym polskie i słowackie służby ratownicze, jednostki Policji mogą zapewnić mieszkańcom i turystom niezagrożony pobyt i codzienne życie. Zatem gwarantem bezpiecznego pogranicza są specjalistycznie wyposażone jednostki Policji odpowiedzialne za bezpieczeństwo oraz funkcjonariusze z wysokimi umiejętnościami w zakresie sprawnego reagowania na ewentualne zagrożenia.

Co było/jest dla Państwa największym zaskoczeniem – pozytywnym lub negatywnym podczas realizacji projektu?

Mamy jedynie pozytywne wrażenia z dotychczasowej realizacji projektu. Na pewno są nimi dobra współpraca z partnerami projektu oraz Wspólnym Sekretariatem. Myślę, że projekt bez większych problemów będzie w pełni zrealizowany, a zakładane wskaźniki zostaną osiągnięte. 

Dziękujemy za udział w wywiadzie!

Wywiad przeprowadził Piotr Biel, Wspólny Sekretariat Programu Interreg Polska – Słowacja 2021-2027